گیت وی یا دروازه ارتباطی، یک دستگاه سخت افزاری، نرم افزاری یا ترکیبی از هر دو است که به عنوان نقطه اتصال یا پل ارتباطی بین دو شبکه کامپیوتری که از پروتکل ها یا معماری های کاملاً متفاوت استفاده می کنند، عمل می کند.
به عبارت ساده تر، گیت وی یک "مترجم" است. وقتی دو شبکه با زبان های (پروتکل های) متفاوت می خواهند با هم صحبت کنند، گیت وی داده ها را از یک پروتکل دریافت کرده و آن ها را به قالبی تبدیل می کند که شبکه مقصد بتواند آن را درک کند و بالعکس.
تفاوت با روتر:
اغلب گیت وی با روتر (Router) اشتباه گرفته می شود. روترها تنها وظیفه مسیریابی داده ها را درون یک شبکه واحد یا بین شبکه هایی با پروتکل های مشابه (مثلاً شبکه های مبتنی بر TCP/IP) بر عهده دارند. اما گیت وی توانایی جابجایی و ترجمه داده ها را بین شبکه های کاملاً متفاوت با پروتکل های ناسازگار دارد.
کاربردهای گیت وی ارتباطی:
کاربرد گیت وی ها در شبکه های مدرن و پیچیده بسیار حیاتی است. برخی از مهم ترین کاربردهای آن عبارتند از:
1. اتصال شبکه های محلی به اینترنت (Internet Gateway):
-
رایج ترین مثال در محیط های خانگی یا سازمانی کوچک، مودم/روتر شماست که به عنوان گیت وی پیش فرض (Default Gateway) عمل می کند. این دستگاه شبکه ی داخلی شما (LAN) را به شبکه ی جهانی اینترنت (WAN) متصل می کند و پروتکل های محلی را برای ارتباط با اینترنت ترجمه می کند.
2. گیت وی VoIP (Voice over IP):
-
این نوع گیت وی ها وظیفه تبدیل سیگنال های صوتی (آنالوگ) خطوط تلفن سنتی (PSTN) به داده های دیجیتال (IP) و بالعکس را دارند. این کار امکان استفاده از تلفن های آنالوگ، دستگاه های فکس و خطوط شهری قدیمی را در سیستم های تلفنی مبتنی بر اینترنت (VoIP) فراهم می کند.
3. تبدیل پروتکل ها در شبکه های صنعتی و IoT (IoT/Industrial Gateway):
-
در کارخانه ها و سیستم های اتوماسیون (مانند Industry 4.0)، تجهیزات قدیمی ممکن است از پروتکل های صنعتی خاصی استفاده کنند. گیت وی ها این پروتکل های قدیمی را به پروتکل های جدید مبتنی بر اینترنت (مانند MQTT یا Modbus/TCP) ترجمه می کنند تا امکان پایش، کنترل و اتصال آن ها به سیستم های ابری فراهم شود.
4. امنیت شبکه (Firewall and Proxy Server):
-
گیت وی اغلب به عنوان یک خط دفاعی عمل می کند و می تواند شامل قابلیت های امنیتی مانند فایروال یا سرور پروکسی باشد. در این حالت، تمام ترافیک ورودی و خروجی قبل از عبور از آن بررسی و فیلتر می شود تا از ورود بدافزارها و دسترسی های غیرمجاز جلوگیری شود.
5. اتصال شبکه های سازمانی بزرگ:
-
در شرکت های بزرگ با بخش های مختلف و شبکه های مجزا که هرکدام از فناوری های متفاوتی استفاده می کنند، گیت وی ها به عنوان پل هایی عمل می کنند تا این بخش ها بتوانند به آسانی با یکدیگر تبادل اطلاعات کنند.
بنابراین گیت وی یک دروازه ضروری در هر ساختار شبکه ای است که در آن نیاز به ارتباط بین محیط های شبکه متفاوت با قوانین و زبان های (پروتکل های) مختلف وجود دارد.